Wie denkt dat ongelijkheid nauwelijks nog bestaat in Nederland, zit er behoorlijk naast. Op het gebied van vermogen is Nederland bijvoorbeeld één van de ongelijkste landen ter wereld. Hoe dit zo is gekomen, was te lezen in een historische beschouwing in Trouw. Twee wereldoorlogen en de economische depressie daartussenin deden veel vermogen en bezit verdampen, waardoor de samenleving gelijkwaardiger werd. Ook werd Indonesië onafhankelijk, waardoor de Nederlandse elite haar overzees bezit via nationalisaties naar de nieuwe Indonesische overheid zag gaan. Arm en rijk kwamen hierdoor dichter bij elkaar.
De vermogensongelijkheid steeg echter weer vanaf de jaren tachtig. Dit had twee oorzaken: ten eerste werd Nederland een verzorgingsstaat, wat veel geld kostte. Doordat de kosten de pan uit rezen, moest er een klimaat gecreëerd worden dat aantrekkelijk was voor bedrijven en investeerders. En dus werden de belastingen hierop ingesteld. Ten tweede werd de politiek neoliberaler, waarbij het idee heerste dat alles goed kwam als het aan ‘de markt’ werd overgelaten. De overheid greep dus minder in om vermogensongelijkheid tegen te gaan. Als het aan het huidige kabinet ligt komt hier binnenkort verandering in: er ligt een plan klaar voor het invoeren van een belasting over de werkelijke opbrengst van het vermogen.
Het heffen van een belasting op vermogen, en daarmee het verminderen van de ongelijkheid, is niet alleen goed voor de staatskas. In de serie ‘In de Lift?’ vertelde WRR-econoom dr. Robert Went over de nadelen die grote ongelijkheid met zich meebrengt. Deze gevolgen zijn niet alleen voelbaar voor de armen, maar voor de hele samenleving. Door deze ongelijkheid krijgen namelijk steeds meer mensen last van fysieke en geestelijke gezondheidsproblemen, en neemt sociaal en institutioneel vertrouwen af (ook onder mensen mét vermogen!). Dit zijn uiteindelijk negatieve gevolgen waar we allemaal last van hebben. En hoewel de kloof zeker niet helemaal zal worden gedicht door vermogen te belasten, kan dit wel een stap in de goede richting zijn. Wil je meer weten over de gevolgen van ongelijkheid? Kijk de opname dan hier terug!
