Voor het tweede jaar op rij zal een grote groep jongeren genoegen moeten nemen met een middelbareschooltijd zonder afsluiting en een studententijd zonder begin. En dat terwijl hun hele wezen erop gericht is contact te maken met anderen en nieuwe ervaringen op te doen. Omdat jongeren nog volop in ontwikkeling zijn, is juist deze groep kwetsbaar voor de gevolgen van de coronamaatregelen. Ze staan bekend als de “coronageneratie” of worden aangeduid met de tweede “verloren generatie”. Waarom is dat? En zijn ze eigenlijk wel zo verloren?
“Wanneer zullen dingen weer normaal zijn? Dit duurt te lang… straks ben ik te oud voor het studentenleven.”
- Student
“I’m not a girl, not yet a woman”
Britney Spears vat met deze zin dé essentie van de adolescentie samen: het is een verwarrende overgangsfase waarin je opgroeit van kind tot volwassene. Hoewel je lichamelijk gezien al volgroeid bent, ben je op emotioneel vlak nog niet zover. Dat maakt het een bijzondere periode, iets wat zelfs de Oude Grieken al wisten. Socrates schreef: “Onze jeugd heeft een sterke hang naar luxe, heeft slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouderen. Ze geven de voorkeur aan kletspraatjes in plaats van training.”
Pas 20 jaar geleden kwamen we erachter dat deze puberale opstandigheid te wijten is aan onze hersenontwikkeling. Neuropsycholoog dr. Michelle Achterberg (Erasmus SYNC lab) legt uit: “Niet alle hersengebieden ontwikkelen zich even snel. Wat we zien is dat eerst de diepliggende (subcorticale) gebieden actief worden. Zij spelen een rol bij impulsief gedrag, bij emotioneel handelen en beloning. De ontwikkeling van de buitenste (prefrontale) gebieden, belangrijk voor planning en impulscontrole, gaat langzamer. Pas als we 25 zijn, zijn onze hersenen helemaal ontwikkeld.” Dit is evolutionair gezien voordelig, want het stelt ons in de puberteit onbewust in staat te experimenteren, risico’s te nemen en zelfstandig keuzes te maken. We gaan langzaam op zoek naar onze eigen plek in de samenleving. Best slim dus van ons brein.
Jongeren zijn flexibel, maar het duurt nu wel heel lang
De adolescentie is niet alleen een levensfase met enorme kansen, maar is ook een kwetsbare periode. Dat wordt onvoldoende benadrukt tijdens deze coronacrisis, vindt Michelle. Jongeren worden snel weggezet als veerkrachtig en flexibel, en dus “redden ze het vast wel”. Voor de meeste jongeren zal dit inderdaad zo zijn, maar dat neemt niet weg dat ze het moeilijk hebben. “Het beeld dat de media schetst, dat jongeren depressief zijn omdat ze niet kunnen feesten, is oneerlijk. Ze moeten veel ballen hooghouden, en ze maken zich zorgen om hun toekomst. Ga ik mijn studie wel halen? Is mijn diploma straks evenveel waard? En wat is het effect van de crisis op de economie en het klimaat? Dít is de generatie die het straks moet oplossen,” aldus Michelle.
“Ik denk liever nog niet over de toekomst na. Ik heb een torenhoge schuld, een te dure kamer, de economie is naar de klote en ik ga waarschijnlijk nooit een huis kunnen kopen.”
- Student Niels
Een recent onderzoek zocht uit wat het verschil in het welzijn van jongeren was tussen de eerste en tweede lockdown. PhD-student Kayla Green (Erasmus SYNC lab) vertelt: “In mei 2020 hadden jongeren en jongvolwassenen meer gevoelens van kracht dan gevoelens van spanning en depressie. Toen we het onderzoek in november 2020 herhaalden, waren de gevoelens van kracht iets afgenomen terwijl de gevoelens van spanning en depressie wat waren toegenomen, met name bij jongeren. De flexibiliteit van deze groep blijkt niet eindeloos en dat zien we terug in het onderzoek.”
Wat wel in plaats van wat niet
Toch is er ook ruimte voor mooie dingen tijdens de pandemie. Toen ik studenten vroeg “Wat hebben jullie geleerd?”, liet ruim 23% weten een nieuwe hobby of een inzicht te hebben gevonden. Van gnocchi maken tot het waarderen van de kleine dingen: er ontstond het afgelopen jaar veel ruimte voor creativiteit en inspiratie. Jongeren blijken bijzonder vindingrijk te zijn en vinden ruimte binnen de restricties. Zo ook Iris, eindexamenkandidaat en aankomend UU-student. Zij vertelt: “Ik ga deze zomer werken bij een verpleeghuis. Ook ga ik veel werken om al een spaarpotje te hebben zodat ik op kamers kan in Utrecht. Als de regels het toelaten, ga ik gewoon op vakantie in Nederland.”
Het onderzoek van het SYNC lab laat verder zien dat jongeren het belangrijk vinden om gehoord te worden en bij te dragen aan de maatschappij tijdens de coronacrisis. Vaak hebben ze zelf goede ideeën hoe dat te bereiken: een anderhalve meter picknick op het schoolplein, een pilot met (snel)testen op een studentensociëteit of een buddysysteem waarbij scholieren worden gekoppeld aan een student. En zo blijkt dat deze generatie nog lang niet zo verloren is als gedacht.
Ook benieuwd naar mooie (studenten)initiatieven in coronatijd? Neem dan eens een kijkje hier:
- YoungXperts: een brainstorm platform voor en met jongeren, waar wetenschappers hun kennis delen en jongeren hun oplossingen kunnen plaatsen.
- Frisse Gedachtes: een online platform dat aandacht vraagt voor studentenwelzijn. Er is een anonieme chat, waarin je je in gesprek kan gaan met psychologie studenten en ervaringsdeskundigen. Ook hebben ze UU-walks opgericht, waar je gekoppeld wordt aan een andere student om zo samen een rondje te wandelen.
- Ommetje, speciaal voor bèta-studenten: een initiatief dat bèta-studenten koppelt aan medestudenten die bij je in de buurt wonen. Je kan je inschrijven bij de studievereniging.
- Alles oké?: een anonieme supportlijn voor jongeren tussen de 18 en 24 jaar. Je kan zowel met een getrainde vrijwilliger chatten of bellen tussen 14:00 en 22:00 uur.
- #StudentsUUniting: ook de UU zelf heeft een platform opgezet waar studenten tips en ervaringsverhalen kunnen vinden van andere studenten.
--
Meer weten over veerkracht ten tijde van een pandemie? Kijk dan de Science Session Hoe versterk je je veerkracht? met organisatiepsycholoog dr. Richta IJntema.
Hoe gaat het nou echt met onze studenten? Deze serie van vijf artikelen geeft een kijkje in hun wereld ten tijde van corona. Ik ga in gesprek met studenten en wetenschappers, en ga op zoek naar antwoorden, verklaringen en nuttige tips. Welke impact heeft de coronacrisis op het welzijn en de ontwikkeling van studenten? Wat doet het met je als je je vrienden al een jaar niet hebt kunnen knuffelen? Hoe bevalt dat online-onderwijs eigenlijk? En hoe ziet het “nieuwe normaal” eruit?
