Populisme
zo besloot Maarten van Rossem zijn tweede lezing over populisme (zie ook Neoliberalisme en het gevaar van ideeën). Gisteren ging hij verder in op de achtergronden hiervan en op de vraag wat het populisme nou bezielt.
Democratisering
Populisten vinden zichzelf altijd de grootste democraten van onze democratie, zegt Van Rossem. De overige politieke partijen in ons land zijn maar verlengstukken van de elite en kunnen absoluut niet het belang van 'het volk' behartigen. Hier zijn wel enkele kanttekeningen bij te plaatsen. Waarom zouden de PVV-stemmers belangrijker zijn dan alle andere stemmers in Nederland? Volgens Geert Wilders omdat zij de 'echte' en 'authentieke' waarden en identiteit van Nederland vertegenwoordigen. Wat die identiteit precies behelst, wordt maar zelden gedefinieerd.
Geert Wilders zet zich af tegen de (bestuurlijke) elite in ons land, die traditioneel is neergestreken rond de Amsterdamse grachtengordel. Maar kan een land wel zonder elite? Een vliegtuig kan niet worden bestuurd door zijn passagiers, daar is toch echt een piloot voor nodig, aldus Maarten van Rossem. Elke succesvolle beschaving en maatschappij in de geschiedenis kende een elite die het voortouw nam. Daarmee is de vraag nog niet beantwoord of de elite wel oog heeft voor de praktische problemen die er spelen in de maatschappij. Zo zijn er reële problemen in de armere wijken van de grote steden. Om zijn mandaat niet te verliezen moet de bestuurlijke elite hier doortastend tegen optreden.
Identiteit
Een vraag die verband houdt met de betekenis van democratisering van de democratie, is: 'Wat is de Nederlandse identiteit?' Prinses Maxima durfde het al eens te zeggen: 'Dé Nederlandse identiteit bestaat niet.' Wie bepaalt wat deze identiteit precies inhoudt? Is dat de Geert Wilders-stemmer of de linkse elite van de grachtengordel? De 'stugge' noorderling of de 'carnavelske' zuiderling? Misschien is geen enkele cultuur in één woord te vatten maar maakt juist veelzijdigheid een cultuur interessant en 'rijk'.
Volgende week dinsdag 5 oktober is het Vredesdagen symposium On speaking terms. Op dinsdag 12 oktober zal de laatste lezing van Maarten van Rossem in de serie Populisme plaatsvinden. Hierin zal hij vertellen hoe het ging met de generatie populisten die na Pim Fortuyn opkwam en nog tot vandaag de dag het politieke podium domineert.
