Populisme
Waarom benadrukken Geert Wilders en Rita Verdonk dat het land op de rem staat en dat zij de rem eraf zullen halen? In de laatste lezing in de serie Populisme onderzocht prof. dr. Maarten van Rossem wat populisten nu eigenlijk drijft.
Na de Tweede Wereldoorlog is in Nederland besloten om een andere economische koers te varen dan voorheen. Dit heeft geleid tot de sociaaldemocratie die in de jaren zestig en zeventig haar hoogtepunt bereikte. Er werd een sociaal vangnet gecreëerd waardoor niemand meer buiten de boot zou vallen. Dit alles gebeurde met het oog op het verschrikkelijke drama van de Tweede Wereldoorlog, dat in de ogen van de sociaaldemocraten mede was veroorzaakt omdat mensen geen andere uitweg meer zagen dan op extremistische partijen te stemmen. Een sociaal vangnet zou vooral bescherming moeten bieden aan de zwakkeren in de samenleving, die om een of andere reden niet mee konden draaien in de keiharde concurrentie van het kapitalisme.
Populisten duiden dit vangnet vaak aan als een verstikkende deken die afremmend werkt voor de economie en maatschappij. Volgens hen maken alleen nietsnutten, en natuurlijk allochtonen, gebruik van sociale uitkeringen. Het zijn de hardwerkende PVV-stemmers die 's ochtends vroeg op staan om te gaan werken wanneer Ochtendspits van Wakker Nederland op de buis is, die voor dit sociale vangnet moeten opdraaien. Is dit wel zo? Over het algemeen zijn het juist de achtergestelde bewoners van probleembuurten die het meest profiteren van ons sociale vangnet en dat zijn net de mensen die op de PVV stemmen. Schieten PVV-stemmers zich niet in hun eigen voet?
De media spelen een grote rol in het creëren van het negatieve beeld dat veel Nederlanders tegenwoordig van hun land hebben. Voor veel mensen is de televisie het enige medium dat hen een kijkje in de wereld geeft. Abonnementen op kranten en nieuwsgarende weekbladen lopen drastisch terug. Is het beeld dat op de televisie wordt geschept wel een juist beeld? Dit is een terechte vraag, aangezien het juist de media zijn die voor veel mensen hun wereldbeeld bepalen. In dit opzicht hebben de media een grote verantwoordelijkheid die zij zich niet altijd even zwaar aantrekken.
Dit was de laatste lezing van Maarten van Rossem in de serie over populisme. Over dit onderwerp is nog lang niet het laatste woord gezegd maar we hebben wel een betere kijk gekregen op hoe het populisme is ontstaan waar populisten vandaan komen. Volgens Maarten van Rossem is het populisme geen tijdelijk fenomeen en komt het in golven. Populisten zelf hebben echter wel een tijdelijke houdbaarheid. Het gevaar van het populisme moet niet overdreven worden, maar alert en kritisch blijven kan nooit kwaad.
Kijk alle lezingen hier terug.
