Niemand had verwacht dat het zou gebeuren: Jaïr Bolsonaro sleepte op 3 oktober, tijdens de presidentverkiezingen in Brazilië, 43,3% van de stemmen binnen. Terwijl de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen leken te wijzen op een easy win van het linker front, wist de partij van Bolsonaro toch veel stemmen binnen te halen. Zoveel zelfs, dat na de presidentsverkiezingen in Brazilië op zondag 3 oktober geen officiële beslissing kon worden gemaakt over de winnaar van de verkiezingen. Luiz Inácio Lula da Silva (meestal Lula genoemd), de Centrumlinkse tegenstander van Bolsonaro, behaalde 48,8% van de stemmen. Meer dan Bolsonaro, maar voor winst had hij een absolute meerderheid nodig. Op 30 oktober zal daarom een tweede stemronde plaatsvinden, waarin de twee presidentskandidaten het tegen elkaar opnemen.
Wat zegt deze onverwachte verkiezingsuitkomst over de huidige stand van zaken in politiek Brazilië? Bolsonaro is al sinds 2018 president van Brazilië, en ondanks het wanbeleid van de president tijdens de coronacrisis, het versoepelen van de wapenwet en het omdopen van het Amazoneregenwoud tot gebied voor economische groei, blijft zijn aanhang groot. Willen de Brazilianen dan niet wakker worden uit de nachtmerrie die Bolsonaro heet? Wat in ieder geval duidelijk wordt, is dat (extreem)rechts Brazilië groter is dan gedacht werd en dat de ontknoping van het duel tussen Bolsonaro en Da Silva erg onvoorspelbaar zal zijn.
Volgens cultureel antropoloog Kees Koonings (UvA & UU) heeft Bolsonaro zijn succes te danken aan een veelvoud van crises: hij gebruikte de economische recessie en toenemende sociale polarisatie in de Braziliaanse samenleving als katalysator voor het opwekken van wantrouwen tegenover de Arbeiderspartij. Meer weten over Bolsonaro’s ways and means? Eerder in 2021 sprak journalist Sophie Derkzen (Bureau Buitenland, VPRO) hierover met Koonings. Bekijk de opname hier.
