Nederland heeft een groot tekort aan mensen in de bètasector. Deze week werd het techniekpact getekend, tussen overheid, werkgevers, werknemers en het onderwijs om te zorgen dat meer mensen de techniek in gaan. Vooral weinig vrouwen kiezen deze richting en daar kunnen we wat aan doen.
Dit artikel valt onder het dossier: Vrouwen in de wetenschap.
Meisjes scoren over het algemeen even hoog als jongens op exacte vakken als natuurkunde en wiskunde, toch kiezen minder meisjes voor een bètastudie of bètaprofiel. Nederland heeft in vergelijking met andere Europese landen het laagste aantal vrouwelijke afgestudeerden in een bètarichting. Hoe kunnen we meisjes enthousiast maken voor technische beroepen? En waarom kiezen zo weinig meisjes op de middelbare school voor een technische richting?
Spelen met techniek
Minister Bussema kwam deze week in het nieuws kwam met haar hoofdlijnenbrief over het emancipatiebeleid, daarin gaat ze ook in op het verschil in jongens en meisjes in het onderwijs. Dat meisjes minder vaak kiezen voor technische opleidingen en jongens minder vaak voor opleidingen in de zorg, lijkt onder andere een gevolg te zijn van genderstereotypen. Om bètaprofielen populairder te maken kwam ze eerder al met een voorstel waarin kinderen al op de basisschool meer met techniek in aanraking komen. Techniek moet worden verweven in andere vakken, zodat de kinderen vaardigheden leren die voor wetenschap en techniek belangrijk zijn. Maar hoe geef je les in techniek als je zelf niet zo'n bètaknobbel hebt? Ook pabo-studenten moeten meer weten van techniek. Daarom wordt vanaf 2014 het vak 'natuur en techniek' ingevoerd, om ervoor te zorgen dat pabo-studenten genoeg kennis hebben om de bètakant van leerlingen te stimuleren en ze hier enthousiast voor te maken.
Om meisjes te laten zien dat ze ook best astronaut of bruggenbouwer kunnen worden, vindt sinds 2006 jaarlijks 'Girls day' plaats, waarop meisjes de mogelijkheid krijgen een dagje mee te lopen bij technische bedrijven. Een andere mogelijkheid om eerder met technische beroepen in aanraking te komen is de nieuwe beeldenbank van het landelijk expertisebureau voor meisjes/vrouwen in bèta/techniek VHTO. Op de site staan filmpjes en foto's waarop mannen en vrouwen die werken in bètawetenschap, techniek en ICT anderen enthousiast proberen te maken over hun baan. De site is speciaal bedoeld om meisjes kennis te laten maken met beroepen waar ze in eerste instantie misschien niet aan zouden denken.
Kies jij maar geen natuur en techniek
Hoe komt het dat zo weinig meisjes kiezen voor bètavakken? Onderwijskundige dr. Hanke Korpershoek promoveerde op een onderzoek naar studiekeuze in Nederland. Ze kwam erachter dat veel bètatalent onbenut blijft. Een kwart van de jongens en één vijfde van de meisjes had wel de capaciteit om een bètaprofiel te doen, maar koos hier niet voor. Profielkeuze wordt bepaald door meerdere factoren waaronder schoolprestaties, sociaal economische achtergrond, verwachte moeilijkheid van de vakken, de houding van scholieren ten aanzien van de vakken, maar ook geslacht. Zo krijgen meisjes minder vaak een bèta-advies dan jongens. Meisjes moeten gemiddeld een zeven staan om dit profiel aangeraden te krijgen, terwijl bij jongens een zesje al genoeg is, zo blijkt uit Korpershoek onderzoek.
Ook het zelfbeeld van jongens en meisjes speelt een rol in profielkeuze. Natuur en wiskundige dr. Elise Boltjes promoveerde op een onderzoek naar speciale onderwijsmethoden voor meisjes. Volgens haar zijn meisjes onzekerder over hun talent. Zo denken ze bijvoorbeeld met een 7 voor wiskunde nog steeds dat ze het eigenlijk niet echt snappen, terwijl jongens dan al denken dat ze een wiskundeknobbel hebben. Volgens Boltjes zou een onderwijsmethode waarbij meer met voorbeelden wordt gewerkt meisjes meer zekerheid over hun wiskundekennis geven, omdat die onzekerheid vaak ontstaat doordat de vraagstukken zo abstract zijn. Ook uit Boltjes' onderzoek bleek dat bij gelijke prestaties jongens vaker technische profielen aangeraden kregen dan meisjes, omdat men ervan uitgaat dat bij de jongens 'het talent nog wel naar boven zal komen'. Dit versterkt het negatieve zelfbeeld.
Het is jammer dat meisjes vaak niet voor exacte vakken kiezen en hierbij hun bèta-knobbel onbenut laten. Wiskunde laten vallen omdat je er later toch niks aan hebt? Dat zou zonde zijn, want je kan er een hoop mee. In de serie 'Wiskunde: niet alleen voor nerds' lieten we zien op welke leuke en onverwachte manieren wiskunde toepasbaar is in het dagelijks leven.
Volgende week meer over vrouwen in de wetenschap.
Nienke de Haan, stagiaire bij Studium Generale maakt wekelijks een blog over vrouwen in de wetenschap.
