Groene bedoelingen
Waterflesjes, colablikjes, mobiele telefoons: alles wat we kopen is gemaakt van grondstoffen uit de aarde en zorgt uiteindelijk voor heel veel afval. Door braaf ons plastic naar de bakken te brengen proberen we een steentje bij te dragen, maar daar schieten we volgens prof. dr. Peter Rem (TU Delft) niet veel mee op. Nederland is goed in het scheiden van afval, maar slecht in het hergebruiken van materialen. Dat is op zijn zachts gezegd zorgwekkend, want de natuurlijke grondstoffen raken op en verbranding van afval stoot CO2 uit. Het is tijd voor een circulaire economie, waarin elke grondstof opnieuw gebruikt wordt. De techniek is er, maar politieke spelletjes en financiële belangen van grote bedrijven houden vooruitgang tegen.
Plastic fantastic?
Het is niks nieuws, maar Rem legt nog eens haarfijn uit dat één van de grootste problemen van dit moment CO2-uitstoot is: “Het is bijna onvoorstelbaar, maar 2500 gigaton CO2 is al door ons in de atmosfeer gedumpt. En daar komt elk jaar zo'n 50 tot 60 gigaton bij.” De gevolgen zijn temperatuur- en neerslagveranderingen, dat merken we nu al. Op de lange termijn zal door de huidige CO2-emissie de zeespiegel 1,2 meter per eeuw stijgen. Lukt het ons om de uitstoot te matigen, dan houden we een stijging van 40 centimeter per eeuw over. Rem: “No matter what, Nederlandse kustgebieden gaan overstromen.” Een oplossing om CO2 uit de atmosfeer te verwijderen is er niet en daar hoeven we volgens Rem ook niet op te hopen. Uitstoot beperken is de enige oplossing. Naast energieverbruik, wordt CO2-emissie vooral veroorzaakt door plastics en cement. Hun bijdrage is maar liefst 15 tot 20%. Niet gek dus dat het recyclen van plastic hoog op het prioriteitenlijstje van Rem staat.
Plastic is nuttig en wordt veel gebruikt, omdat het goedkoop is en de houdbaarheid van producten verhoogt. Bij plastic denk je misschien aan het soort waar je kaasplakken in verpakt zitten of waar speelgoed van is gemaakt. Maar wist je dat er zo'n 250 verschillende soorten plastic zijn? In allerlei kleuren en dichtheden. Dit is belangrijk om te weten, want het maakt recycling ingewikkeld. Laten we vooropstellen dat er tot nu toe heel weinig hergebruikt wordt. Als jij plastic naar de bak brengt wordt het meeste gewoon verbrand. Producenten gebruiken vaak materiaal dat niet eens gerecycled kán worden of ze vinden het te veel moeite en vooral geld kosten.
Recyclingtechniek
Rem benadrukt dat recycling ook extra geld kost. Makkelijke oplossingen zijn er dan ook niet. Standaard statiegeldsystemen kennen we al, maar die zijn alleen efficiënt voor grote, schone verpakkingen, die veel gebruikt worden. Met zijn vakgroep doet hij onderzoek naar nieuwe recyclemethoden. Eén van die nieuwe systemen is object sorting. Als consument heb je dan thuis een slimme prullenbak waarin je al je plastic kunt gooien. Deze bak scant codes in de verpakkingen en kan ze zo zelf sorteren. Een andere mogelijkheid is het gooien van alle soorten door dezelfde was- en versnippermachine. De ontstane plastic stukjes worden daarna gesorteerd. Op nog kleinere schaal kan het plastic ook gereduceerd worden tot moleculen, waarvan daarna weer plastics gemaakt kunnen worden.
Een politieke kwestie
Gaan we deze uitvindingen binnenkort terugzien in de maatschappij? Dat hangt volgens Rem af van een aantal zaken. Ten eerste zijn er de kosten: wat zijn we bereid te betalen? Niet alleen voor producten; wanneer de overheid recycling gaat steunen zal daar ook belastinggeld heen moeten. Daarnaast is het ook een politieke kwestie. De oude industrie probeert de fossiele economie overeind te houden, zij lobbyen in Den Haag. 'Europa' staat welwillend tegenover een circulaire economie en stelt 40 miljard euro beschikbaar voor goede initiatieven, maar wil een deel hiervan alleen toekennen aan een industrie als deze een veelvoud van dat bedrag van de eigen overheid ontvangt. Als we niet investeren in de nieuwe economie lopen we dus geld mis en gaan we achter lopen op andere landen. Doen we het wel, dan schaden we onze oude economie en verdwijnen er banen. Door dit alles twijfelen ook de banken nog of ze willen investeren. Uiteindelijk draait alles toch om geld.
Als je het aan Rem vraagt, dan zijn wij consumenten aan zet. Volgens hem hoeven we van de overheid niets te verwachten en de grote bedrijven gaat het alleen op de hoogste winstmarges. Hoe kunnen we dan iets gedaan krijgen? Ten eerste: blijf papier en glas naar de bak brengen, want dat wordt wel hergebruikt. Je kunt verder bepaalde producten boycotten of crowdfunding-acties opzetten om recyclemethodes in je gemeente te krijgen. Daarnaast moet je je bewust zijn van de hoeveelheid afval die je produceert en deze te verminderen! Hoe? Dat lees je in het blog 'Het Zero Waste Project'.
Kijk 'Afval bestaat niet' in het geheel terug.
