Verloren stem

Oud-stagiair van Studium Generale, Emma Groenendijk, zit voor haar studie in Groot-Brittanië en onderzoekt of de mensen daar zich gehoord voelen door de politiek. Ze blogt voor ons over haar avonturen. Deze keer: een verloren stem(biljet).

“Sorry, maar je zegt kwijtgeraakt? Hoe bedoel je dat mijn stemformulier is kwijtgeraakt?” Zo zat ik afgelopen maandag, 13 maart gedesillusioneerd naar mijn telefoon te staren. Op dit moment werd elke hoop die ik had om vandaag, 15 maart, te stemmen in de grond geboord. Ik zit in Groot-Brittannië voor onderzoek, dus had ik geregeld dat ik vanuit het buitenland kon stemmen per brief. De ironie is dat mijn onderzoek gaat over of mensen zich wel of niet gehoord voelen door de overheid, dan wel politici. De opkomst van het populisme, de stem voor Brexit en Trump lijkt in zekere mate te laten zien dat veel mensen zich niet gehoord voelen door hun eigen overheid. Terwijl ik daar onderzoek naar doe, wordt mij mijn eigen stem ontnomen.

Het gebrekkige stemsysteem voor Nederlanders in het buitenland heeft meerdere slachtoffers. Een kleine peiling op Twitter laat zien dat ik niet de enige ben die geen stempapieren heeft ontvangen. Waaronder mensen die al jaren in het buitenland wonen, zoals correspondenten van de NOS, niemand wordt gespaard. Er zijn waarschijnlijk duizend Nederlanders die deze verkiezingen niet kunnen stemmen doordat de Nederlandse stemsysteem ze in de steek laat. Eelco Keij van D66 heeft op zijn website een wereldkaart waarop mensen kunnen aangeven waar ze wonen, en of ze hun stembiljet wel of niet hebben ontvangen. Op dit moment staan daar 1220 mensen geregistreerd die hun stembiljet niet ontvangen hebben. Ook zijn er mensen die het wel ontvangen hebben, maar zodanig te laat dat ze het niet meer kunnen terugsturen.

Kleij startte vorige week een kort geding tegen de staat om de stemperiode voor stemmers vanuit het buitenland te verlengen. Het verzoek was om ieder stembiljet met een poststempel van uiterlijk 15 maart, mee te laten tellen als die voor 23 maart in Den Haag was. Dit kort geding werd verworpen, de staat argumenteerde dat een verruiming van de periode het “proces van de verkiezingen verstoord wordt”. Nu vraag ik mij af in hoeverre het niet kunnen uitvoeren van het stemrecht van duizend(en?) Nederlanders een verstoring van het verkiezingsproces is?

Het bizarre is dat ik er alleen maar achter kwam dat mijn stemrecht verloren is, omdat ik er zelf achteraan ging. Er is dus geen systeem dat controleert of alle formulieren goed verwerkt worden tussen de gemeentes. Mijn M3 stemformulier was aangekomen bij de Gemeente Utrecht, daar heb ik een bevestiging van. Ergens tussen Utrecht en Den Haag is het verdwenen. De verschillende ambtenaren die ik sprak schoven het af op de post: “er raken wel vaker dingen kwijt in de post”. Als dat het geval is, misschien moeten de stemformulieren dan niet via de post gaan? Sterker nog wat bleek, als ik mijn formulier later op de post had gedaan, dan was het met een digitaal systeem verstuurd waar het, in principe, niet kon worden kwijtgeraakt. Omdat ik mijn stemformulier heel erg op tijd opstuurde - want ik wil altijd stemmen bij welke verkiezing dan ook - ben ik nu mijn stemrecht kwijt.