Wetenschap in Hollywood: over de zin en onzin van wetenschap in films.
Een bekende verhaallijn: een wetenschapper knoeit in een duister laboratorium met radioactief materiaal of mutageen DNA en poef!, voor je het weet is daar ineens een misdaadbestrijdende superheld. Zo ook in het verhaal rondom de Hulk. Eerst een stripboekheld, daarna verscheen hij in films en tekenfilms. En telkens was er een andere verklaring voor de transformatie van hoofdpersoon Bruce Banner tot een gigantisch groot groen monster. Van Brian's vader die mutant DNA aan hem doorgaf tot blootstelling aan nucleaire straling op Los Alamos, de plek waar de eerste atoombommen werden gemaakt. Regisseur Ang Lee maakte een versie van The Hulk in 2003 en koos voor een iets geloofwaardiger scenario...
Een op het oog onmogelijke taak
Lee had een enorm budget en de beste special effects tot zijn beschikking, maar behalve sensationeel moest de film vol wetenschap zitten. Alle hoofdrolspelers spelen wetenschappers en hij wilde dat deze geloofwaardig overkwamen en belangrijker: hij wilde weten hoe je de Hulk echt zou kunnen creëren. Lee's vrouw, een microbiologe, betichtte haar man bij voorbaat al van het 'verpesten van de wetenschap'. Kortom, Ang Lee had een probleem. Er moest een adviseur komen die een plausibele en wetenschappelijke uitleg voor de Hulk kon geven. Anders kreeg hij niet alleen zijn echtgenote, maar waarschijnlijk ook allerlei andere wetenschappers op zijn dak. Dr. John Underkoffler, dé wetenschapconsultant voor Hollywood, begreep als geen ander dat een film over een man die transformeert tot een groen monster met een klein broekje, weinig wetenschappelijk 'correct' kon zijn. Het was dus zaak niet uit te vinden hoe iets gebeurt, maar hoe iets zou kunnen gebeuren. Er waren wat voorwaarden, want Hulk's kenmerken moesten blijven: reusachtig, groen, sterk, een ondoordringbare huid, gifresistent en snelle zelfheling. Alsof dat nog niet moeilijk genoeg was wilde Ang Lee ook graag dat gammastraling en de toen opkomende nanotechnologie een rol speelde in het verhaal.
Een mix van immunologie, bio- en nanotechnologie
Er waren in het begin wat terugslagen, zo bedacht Underkoffler dat de reden voor Hulk's groene voorkomen een fusie van Banner's DNA met planten genen kon zijn; planten zijn immers groen door chlorofyl. Toen hij het aan Lee vertelde vroeg deze vol ongeloof: “dus de Hulk is een plant?”. Hieruit blijkt dat niet elke verklaring, hoewel een wetenschappelijk redelijke verklaring, acceptabel is. Het past immers niet bij het imago van de Hulk als dierlijke vechtmachine, dat hij af lijkt te stammen van een bloemetje. Uiteindelijk, na uitgebreid onderzoek in verschillende disciplines koos men voor deze uitleg: De vader van Bruce fuseerde in de jaren '60 genen van verschillende diersoorten om een supersoldaat te maken met een verhoogd immuunsysteem. Hij testte dit op zichzelf, maar zijn zoon overerfde het veranderde genoom. In 2003 werkt Bruce zelf aan een manier om het humane immuunsysteem te verbeteren, hierbij gebruikt hij nanotechnologie. Wanneer hij per ongeluk in aanraking komt met een overdosis aan gammastraling komen zijn tot dan toe latente 'hulk' genen tot expressie.
Nanomedicijnen
Micromachines die cellen in een vloeistof kunnen transporteren naar elke gewenste locatie.
Als laatste moest de grootte van de Hulk nog te verklaren zijn, hierbij kon Underkoffler nanomedicijnen gebruiken. Bijvoorbeeld doordat de medicijnen zieke cellen zouden vervangen voor gezonde cellen. Maar daar gaat iets mis en de cellen werden gedupliceerd. Als het ware een gecontroleerde vorm van kanker, waardoor Bruce groter en groter wordt. Natuurlijk kan dit niet echt, maar het is een plausibele verklaring en geen totale nonsens. Nanomedicijnen die worden afgegeven door nanobots bestaan al. De mogelijkheden van nanotechnologie, zoals broeken die nooit vies worden of een 'replicator' net als in Star Trek (deze machine kan objecten kopiëren) lijken eindeloos en klinken als hedendaags futurisme. In de lezingenreeks met dezelfde naam, in de lezing 'Nano voor straks' ging prof. dr. Bert Koopmans (Toegepaste Natuurkunde, TU/e) in gesprek met prof. dr. Andries Meijerink (Vaste Stof Chemie, UU) over de wondere wereld van de nanotechnologie. Wat gebeurt daar allemaal? En wat kunnen we ermee? Voor antwoorden kijk je de lezing hier terug
De Hulk is een voorbeeld van 'fantastische wetenschap', een balanceeroefening tussen fantasie en wetenschap. Heeft Underkoffler dan helemaal geen dingen verzonnen? Jawel, gammastraling activeerde de nanomedicijnen en dat kan gewoonweg niet. En dat mee-rekkende broekje? Misschien is dat wel van speciaal nanomateriaal.
Lees de andere blogs uit deze serie:
> DNA en epigenetica in Gattaca (24-03-2012)
> The Matrix (02-04-2012)
> Aliens (10-04-2012)
> Kunstmatige Intelligentie (23-04-2012)
> The Day After Tomorrow (10-05-2012)
> Contagion (11-06-2012)
> Minority Report (18-06-2012)
> Repo Men (27-06-2012)
> Prometheus (09-07-2012)
> The Machinist (30-07-2012)
> Armageddon (13-08-2012)
> Waarom zijn horrorfilms zo populair? (17-09-2012)
