Afgelopen woensdag verdiepte tv-programma Labyrint zich in de zon. Zonnestormen kunnen wolken geladen deeltjes richting de aarde vuren en satellieten en elektrische apparaten in enkele minuten platleggen. Het was een zonnestorm waardoor in 1989 in Quebec zes miljoen mensen in de kou zonder stroom zaten. Ook ging het over de mogelijkheid de zon na te bootsen op aarde. De fusieprocessen in de zon leveren energie en zouden hier op aarde misschien dé oplossing kunnen betekenen voor ons energietekort. Het nabootsen van die processen is spectaculair, maar niet eenvoudig, zo blijkt. Om fusie te bewerkstelligen moet de temperatuur worden opgestookt tot maar liefst 15 miljoen graden!
Waarom zou kernfusie de ideale oplossing voor ons energieprobleem zijn? Ten eerste is het een stuk schoner dan kernsplijting. Kernsplijting is het proces dat in kernreactoren wordt voltrokken en waarbij veel radioactief afval vrijkomt. Ten tweede maakt kernsplijting gebruik van een kettingreactie die moeilijk in de hand te houden is. Bij dit proces botst een neutron op het element uranium-235 waarbij energie en andere neutronen vrijkomen, die op hun beurt weer met andere uranium-235 elementen botsen waarbij er weer neutronen vrijkomen, enzovoorts. Bij kernfusie is er geen sprake van dergelijke kettingreactie en is het hele proces dus makkelijker te controleren. Kernfusie vindt plaats door deuterium en tritium, twee soorten waterstofatomen, op elkaar te laten botsen waardoor het zwaardere element helium gevormd wordt. Hierbij komt energie vrij. Het derde voordeel van kernfusie ten opzichte van kernsplijting is dat uranium-235 slechts zeer beperkt beschikbaar is, terwijl we deuterium uit zeewater kunnen halen waar we genoeg van hebben.
Tony Donné, de geinterviewde fusie-expert in Labyrint, is hoofd fusiefysica van FOM-Rijnhuizen. Zijn voorganger prof. dr. Niek Lopes Cardozo sprak bij Studium Generale en verdiepte zich in de fascinerende aspecten van de zon. Lopes Cardozo (TU/e) legde in de lezing 'Binnenkort kernfusie?' nauwkeurig uit hoe kernfusie werkt en hoeveel energie dat ons kan leveren. De getallen zijn indrukwekkend. Eén slok water kan een doorsnee huishouden voor één dag van energie voorzien. Als we dit doorrekenen, kan worden geconcludeerd dat de oceaan voldoende fusiebrandstof bevat om de aarde voor de komende 50 miljard jaar van energie te voorzien.
Daarnaast sprak prof. dr. Frank Verbunt in de serie Iets nieuws onder de zon over de mogelijk gevaarlijke zonnevlammen en de invloed van deze vlammen op het klimaat. Men spreekt wel eens over een elfarige cyclus van toenemende activiteit van zonnestormen, maar echt hard bewijs is hiervoor niet te vinden zegt Verbunt. Toch zal Verbunt zeker niet ontkennen dat de zon veel invloed heeft op de aarde. Er vliegt een behoorlijke portie neutrino's afkomstig van de zon dagelijks door ons heen. Maar goed dat we hier weinig van merken.
