Als stagiair onderzocht ik wat infographics zouden kunnen betekenen voor Studium Generale en welke rol zij spelen in academische vorming. Daarom ging ik op vrijdag 4 maart 2011 naar het Figi hotel in Zeist, waar op dat moment de vierde editie van het Infographics Congres plaatsvond. Insteek van de dag: esthetica in visual reporting. De huidige trend binnen het vakgebied is het strak vormgeven van visualisaties, verschoond van overbodige versierselen die afleiden van de boodschap. Maar hoe moet de kijker of lezer dan verleid worden?
Opmaak en inhoud
De openingsspreker was de Deense journalist Gert K. Nielsen. Hij stelde de vraag: 'Do you want the truth or something beautiful?' Volgens hem gaan schoonheid en waarheid in de meeste infographics niet goed samen. Hij liet meerdere voorbeelden zien van prachtige plaatjes, stuk voor stuk kleine (soms zelfs bewegende) kunstwerken, maar gebrekkig aan inhoud. Dikwijls klopt de onderliggende data niet of roept de graphic in al zijn schoonheid meer vragen op dan dat hij antwoorden geeft. Dat kan niet de bedoeling zijn. Nielsen stelde zelfs dat in de tegenwoordige trend om alles maar op een mooie grafische manier te brengen, 99,9% van de gepubliceerde infographics 'crap' is. 'Bursting of the infographics bubble,' noemt Nielsen het. Als journalist en infographicsmaker heb je de taak om nieuws en kloppende data op een goede wijze grafisch weer te geven. Hij pleitte verder voor een goede samenwerking tussen illustrator en wetenschapper om te zorgen dat er kritisch wordt gekeken naar (statistische) data, die de fundering van een informatieve illustratie vormt.
John Grimwade
Deze mening deelt John Grimwade, hoofd Infographics bij Condé Nast. Hij pleitte in een recent interview zelfs voor een 'data police'. In Zeist sprak hij over de 'tablet revolution'; de opkomst van tablets als de iPad en wat dat betekent voor het vak. Steeds meer infographics kunnen interactief worden, doordat gebruikers met hun apparaat door verschillende lagen van een graphic kunnen scrollen. Er kan zo steeds meer informatie in verwerkt worden, waarbij het echter nog belangrijker wordt dat deze juist is.
De interactieve infographic is het onderwerp van het promotieonderzoek van Bas Broekhuizen (Universiteit Leiden). Hij vraagt zich af of 'al die mooie toeters en bellen' ook daadwerkelijk helpen bij het overbrengen van de boodschap. Aangezien het onderzoek nog in de kinderschoenen staat, is de uitkomst waarschijnlijk pas in de negende editie van het congres te presenteren.
Belastingaangifte
Wie wel al opvallende resultaten heeft behaald is Francien Malecki, die in 2004 de Dutch Design Price voor de digitale belastingaangifte won. Zij liet zien hoe je met infographics de belastingaangifte vergemakkelijkt. Voor een bepaald formulier was de respons hierdoor spectaculair gestegen van 16% naar 70%.
Minder gericht op cijfers en meer op kwalitatieve informatie is Kees Kraaijenveld van De Argumentenfabriek. Hij laat zien hoe je op overzichtelijke wijze argumenten kunt ordenen in een kaart. Voor hem staat helder denken gelijk aan informatievisualisatie. Visualisatie is daardoor zeer geschikt voor overheidsinstanties en bedrijven die meningen van mensen willen inventariseren. In principe is elk onderwerp of probleem geschikt voor visualisatie; de belangrijkste voorwaarde voor een nuttige argumentenkaart is een goed afgebakende vraag.
Battle
Was het louter serieuze kost tijdens dit congres? Nee, tussen de lezingen door was er een heuse 'infographics battle' tussen twee dames die ter plekke een fictief nieuwsbericht over de dood van Steve Jobs gepresenteerd kregen en binnen drie uur een product voor de krant - het Algemeen Dagblad - moesten afleveren. Hieruit bleek maar weer eens hoe belangrijk de doelgroep is want uiteindelijk won (bepaald door de applausmeter) de op sensatie gerichte infographic die de vondst van zijn lichaam reconstrueerde het van de infographic die medische informatie gaf over zijn doodsoorzaak, namelijk alvleesklierkanker.
Al met al een zeer gevarieerd en informatief programma, waarin alle zaken rondom infographics belicht werden. Hier werd duidelijk dat het maken van een goede infographic een wetenschap en kunst op zich is. Niet alleen moeten data kloppen, maar ook over de vorm van een illustratie moet goed worden nagedacht. Met veel franje wordt het doel voorbij gestreefd, maar het moet wel fraai genoeg zijn zodat de kijker geboeid blijft en de informatie beklijft. Toch is het eigenlijk niks nieuws onder de zon zoals Confucius het al zei: 'Vertel het me en ik zal het vergeten. Laat het me zien en ik zal het onthouden.' Juist daarom hebben we goede infographics nodig in educatie en voorlichting.
