Infographics zijn eigenlijk gewoon retro
'Vroeger, in mijn tijd, bestonden die niet eens,' zei mijn oma toen ik haar vertelde dat ik mij tegenwoordig bezighoud met infographics. Ik knikte begrijpend, maar mijn oma zat er behoorlijk naast.
Al in de prehistorie creëerde de oermensen infographics. Dat waren voornamelijk grotschilderingen en kaarten. Het maken van kaarten begon zelfs al enkele millennia voordat men begon te schrijven. De infographics die enigszins lijken op wat er tegenwoordig in de media verschijnt bestaan ook al geruime tijd. In 1490 tekende Leonardo da Vinci de 'Man van Vitruvius'. De bekendste tekening uit de reeks van ongeveer zestig illustraties die hij maakte voor 'De divina proportione', een traktaat van de wiskundige Luca Pacioli. Da Vinci tekent hier de verhoudingen van een lichaam naar aanleiding van anatomisch onderzoek dat hij verichtte. In de tekst eronder beschrijft hij, in spiegelschrift, dat de tekening is gemaakt als studievoorbeeld van het (mannelijke) menselijk lichaam. Ook geeft hij de breedte van verschillende lichaamsdelen en de afstand daartussen aan.
Meer voorbeelden
Da Vinci is niet de enige bekende figuur in de geschiedenis die anderen wat probeerde te leren met figuren en tekst. In 1857 gebruikte Florence Nightingale onderstaande tekening om koningin Victoria ervan te overtuigen de omstandigheden in militaire ziekenhuizen te verbeteren en om statische informatie over te brengen aan een breed publiek (voor meer informatie over de invloed van Nightingale bekijk je hier de lezing van prof. dr. Marieke Schuurmans).
Het gaat om een zogenaamde Coxcomb chart, een histogram gecombineerd met een cirkeldiagram, die de cijfers en oorzaken van sterfgevallen per maand weergeven ten tijde van de Krimoorlog. De figuur laat duidelijk zien dat er veel meer doden vallen door te voorkomen oorzaken (non-battle) dan door de oorlog zelf (battle). Kijk hier voor meer informatie over de data visualisatie van Nightingale.
Dimensies
In de jaren na 1857 volgden nog veel meer mijlpalen in de historie van datavisualisatie, waaronder het in kaart brengen van de cholera-uitbraak in Londen. Ook de periodieke tabel van Mendeleev is een infographic te noemen. Tegen het einde van de negentiende eeuw kwam er meer statistische data beschikbaar en vond men tweedimensionale representaties te beperkt. Verschillende mensen experimenteerden rond die tijd met systemen voor 3D-plaatjes. Luigi Perozzo presenteerde in 1880 in de Annali di Statistica voor het eerst een stereogram (zie de afbeelding hiernaast, van de bevolkingsgroei van Zweden). Door het stereogram in kleur te drukken, wordt de perceptie van diepte vergroot.
Huidige vorm
Opvallend is dat deze voorbeelden allemaal gemaakt zijn door wetenschappers of in ieder geval de wetenschap dienen. De huidige infographics worden vaak gemaakt door designers of journalisten en begeleiden artikelen in magazines of kranten. Ze zijn er om lezers ingewikkelde informatie te laten begrijpen of om getallen overzichtelijker te presenteren. Soms geven ze gebeurtenisInfosen weer op een tijdslijn. Hoewel men tegenwoordig allerlei computerprogramma's ter beschikking heeft en de techniek bijna alles mogelijk maakt, bestond ook honderd jaar geleden dat soort infographics. Toen in 1912 de Titanic zonk, verscheen er een illustratie van het schip en de tocht die het had afgelegd tot aan die noodlottige avond (zie hieronder). Het zou zeker niet de laatste infographic in die krant zijn, die toepasselijk The Daily Graphic: An Illustrated Evening Newspaper heette.
