Dit mailde mijn zus toen ik haar vroeg hoe het was met de Japanse sociologe met wie zij publiceert. Google pictures? Om je familieleden te zoeken? Alleen al de verschrikking van de aardbeving. En daarbovenop nu ook nog die van besmetting met radioactiviteit. Alsof de natuur al niet onvoorspelbaar genoeg is. Hoe is het mogelijk wat er gebeurt?
Te veel risico
Jarenlang heb ik gewerkt met radioactief materiaal en al jaren geleden stond voor mij vast dat kernenergie nooit tot de duurzame energieën kan behoren. Het gaat niet alleen om toxiciteit voor mens en milieu, maar ook om het feit dat risico's overgedragen worden van een generatie op de volgende. De grote oliebedrijven trokken zich terug uit kernenergie - te veel risico, te grote liability.
Toxicologen modelleren risico's in verschillende typen - je hebt continu lage risico's, waartegen je bepaalde maatregelen neemt. Je hebt ook, zoals bij kerncentrales, risico's met een kleine kans - meestal is een centrale heel veilig, maar als het mis gaat, gaat het ook vreselijk mis. De theorie leert al dat dit soort risico's alleen door de staat beheerd mogen worden. De schade is namelijk altijd in het publieke domein en te groot om te verzekeren.
Het mag nooit een kwestie van berekening zijn of er geïnvesteerd wordt in veiligheid dit jaar of dat het geld naar de aandeelhouders gaat. Het marktmodel werkt niet in dit geval. Bovendien heeft kernenergie altijd te maken met de staatsveiligheid. De kans op sabotage of misbruik is te groot.
Kernenergie is dus geen schone energie en geen goedkope energie als je het serieus doet, al doen de nieuwe marketingcampagnes anders vermoeden. Het is geen technische vraag, maar natuurlijk is het een politieke vraag: hoeveel risk socialising en hoeveel profit privatising, kies jij? We kunnen daarover van mening verschillen. Vanuit mijn hoek van de wereld en op basis van de wetenschap die ik onder ogen heb gekregen kom ik tot de conclusie: kernenergie, niet doen.
Goedkoop gas
Waarom is het dan toch zo moeilijk om alternatieve energieën van de grond te krijgen? In Nederland is een handicap dat het gas nog te schoon en goedkoop is, zo bleek vorig jaar tijdens de UCAD-energiedebatten.
Nederland loopt daarom achter bij andere Europese landen. We hoeven niet zo nodig. Maar erg lang zal dat niet duren. Marco Witze, de initiatiefnemer vanuit D'66, die uit alle andere partijen mensen wist mee te krijgen en duizenden handtekeningen ophaalde, werd twee weken geleden een hele pagina gegund over het aan de debatten gekoppelde initiatief Nederland krijg nieuwe energie.
De conclusie, die door wetenschappers, politici en heel veel deskundigen op het gebied van bouwen en wonen, energie en distributie, beleid en bestuur, werd onderschreven was dat 'decentraal duurzaam' de richting is die we zoeken. Geen afhankelijkheid van internationale energiebedrijven en grote centrales, maar kleinschalige, decentrale oplossingen en lokaal zelfbeheer. Schoner en minder kwetsbaar. Het Nederlandse Kema adviseert Obama al bij het aanleggen van de infrastructuur hiervoor. Het nieuws waarmee Witze de krant haalde, is dat het kabinet dit brede initiatief zonder commentaar terzijde schoof, ook al kwam het uit de eigen achterban.
Je familie verliezen aan een aardbeving is erg genoeg. De natuur kun je niet beheersen. Welke vorm van energie je kiest wel. Hopelijk blijft de reactor het houden en blijft een nog grotere ramp de mensen bespaard. Niemand wil de foto's zien als er ook nog slachtoffers komen van een kernramp. Wij mensen hebben de centrales zelf gebouwd in een rijk en democratisch land dat zich voorstaat op innovatie en toekomstgerichtheid. We weten beter in de 21ste eeuw en we hadden andere keuzes kunnen maken. Nu wachten we machteloos op de nieuwsberichten en de e-mails uit Japan.
