Future fixes
Het is het scenario van een nachtmerrie. Door een hersentrauma zit je opgesloten in een onbeweeglijk lichaam, communiceren lukt niet. Vanaf de buitenkant is niet zichtbaar of je bij bewustzijn bent. Familieleden en dokters buigen zich over je heen en je hoort de hoofdarts vragen: "Laten we hem in leven?"
In een vegetatieve toestand is iemand wel wakker maar laat ze fysiek geen teken van bewustzijn zien. Op signalen van buitenaf reageert ze niet. Lang werd er gedacht dat deze patiënten helemaal niet bij bewustzijn waren, maar nieuw ontwikkelde hersenscans lieten zien dat sommige patiënten diep in hun hersenen wel bewustzijn hadden. Onlangs ontwikkelde een Canadees team van wetenschappers een hersenscan die kan zorgen dat zelfs communicatie met sommige van deze patiënten mogelijk is.
Juist bij patiënten in vegetatieve toestand is het van belang dat deze communicatie plaatsvindt. Vaak moet er namelijk besloten worden of zo’n patiënt kunstmatig in leven gehouden wordt of niet. Nu moet de familie hierover beslissen, maar met de nieuwe scan kunnen artsen in één op de vijf gevallen communiceren met de patiënt zelf.
Hoe werkt dit dan? Patiënten volgen mentaal een instructie op, bijvoorbeeld dat ze zich voor moeten stellen om tennis te spelen. De nieuwe scan kan deze hersenactiviteit waarnemen. Stelt de arts een ja/nee-vraag, dan kan de patiënt voor ja aan tennis denken en bij nee aan niets. Zo kan er toch worden gecommuniceerd.
Er vinden op veel fronten ontwikkelingen plaats voor patiënten die zelf niet meer fysiek kunnen communiceren, zoals patiënten in vegetatieve toestand, maar bijvoorbeeld ook patiënten met verlamming. Betere scans kunnen preciezer in beeld brengen hoe bijvoorbeeld spraak werkt in onze hersenen. En nieuwe technieken kunnen de hersenactiviteit beter omzetten naar werkelijke communicatie.
Een van de pioniers van deze wetenschap is neurowetenschapper Nick Ramsey (UMC Utrecht). Zijn team ontwikkelde een techniek die de hersenen van verlamde ALS-patiënten koppelde aan een spraakcomputer, waardoor de patiënten opnieuw konden communiceren. In deze korte video legt Ramsey uit wat de techniek inhoudt, en hoe de toekomst eruit kan gaan zien voor communicatie via hersenscans.
