In kaart gebracht
De Zwitsers-Italiaanse grens wordt hoogstwaarschijnlijk verplaatst, schrijft de NOS. Dat komt doordat de gletsjers rondom de Matterhorn smelten, net zoals veel andere gletsjers in de Alpen. Het hoogste punt van de bergkam, waar de grens overheen loopt, is daardoor richting Italië verschoven. Italië moet overigens wel nog instemmen met de Zwitserse plannen. Daarna worden de verdere details over de verlegging bekend gemaakt. Wat het ons in ieder geval vertelt, is dat klimaatverandering indirect effect heeft op hoe we onze wereld indelen.
Hoe dan? Historisch-cartograaf dr. Marco van Egmond vertelde eerder over de geschiedenis van cartografie en hoeveel mythes daaraan vastkleven. Zo gaat hij bijvoorbeeld in tegen de populaire perceptie van kaarten: “Aan kaarten wordt een grote mate van objectiviteit toegedicht, maar niets is minder waar.” Kaarten zijn een interpretatie van een landschap en hebben daarmee vaak een doel. Vaak is dat het overzichtelijk weergeven van een gebied, maar verhulling kan ook een doel zijn, bijvoorbeeld als het gaat om militaire bases. Met voorbeelden uit de Tweede Wereldoorlog laat Van Egmond zien hoe kaarten zelfs als propaganda gebruikt kunnen worden, onder andere door dreigingen groter te doen lijken dan ze zijn, of door strategische voordelen uit te vergroten. De kaarten worden op hun beurt weer geïnterpreteerd door gebruikers. Een kaart is dus niet neutraal, en heeft gevolgen voor hoe we met een gebied omgaan of hoe we de wereld om ons heen zien.
In het geval van Zwitserland en Italië zijn de gevolgen van de verplaatste grens vooral praktisch en administratief. Sommige verantwoordelijkheden, bijvoorbeeld voor het onderhoud van skiliften, verschuiven nu waarschijnlijk van Italië naar Zwitserland. Hoewel de grensverplaatsing dus geen enorm ingrijpende verandering zal zijn, is het wel een duidelijk signaal dat de grenzen niet zodanig vastliggen als we vaak geneigd zijn te denken. Daarnaast roept het zorgen over klimaatverandering op: wat kan er bijvoorbeeld met de Nederlandse grenzen gebeuren wanneer de zeespiegel stijgt?
Meer weten over cartografie en de historische ontwikkeling ervan? Kijk dan hier de lezing met dr. Marco van Egmond terug.
