Ken je van die mensen die een wandelend archief lijken te zijn? Verjaardagen, wereldrecords, data van historische gebeurtenissen, ze weten het moeiteloos op te lepelen. Ze zijn de sterspelers van je pubquizteam. Nou, zo iemand ben ik dus niet. Terugblikken op het afgelopen coronajaar is voor mij dan ook niet gemakkelijk. En wellicht voor jou ook wel niet. Want wanneer begon het ook alweer precies? Wat was onze eerste reactie als programmateam? En wat betekende het voor de programmering?
Het staat me eerlijk gezegd niet zo helder meer voor de geest. Bovendien, hoe moet ik terugkijken op een jaar dat nog lang niet voorbij voelt? Natuurlijk, het vaccinatietempo in Nederland neemt toe en we boeken hoopvol onze vakantie in het buitenland. Maar volgens mij heeft niemand de illusie dat we er al zijn, dat het echt allemaal voorbij is.
Momenteel is ons team druk bezig met de najaarsprogrammering. En net als een half jaar geleden is er nog veel onduidelijkheid. Zit er straks publiek in de zaal? Onder welke voorwaarden? En hoe houden we jullie op de hoogte over die onzekerheid? We zitten voor mijn gevoel dus nog midden in corona, voor een echte terugblik is het te vroeg. Maar ik besef me wel dat de afgelopen periode ons veel heeft opgeleverd. Noem het houvast of lichtpuntjes, het zijn zaken die mij bij zullen blijven.
HET ANTWOORD WAS ‘JA’
Studium Generale is er om wetenschappers een podium te geven om hun perspectief op maatschappelijke ontwikkelingen te delen. Het voelt als een bevestiging van ons werk dat er ook midden in een pandemie behoefte was aan wetenschappelijke ideeën, inzichten en verhalen. Natuurlijk over corona en alles daaromheen, maar ook over andere onderwerpen. Zoals de najaarsseries over geweld of evolutie, en de voorjaarsserie over extreem gedachtegoed.
Regelmatig vroegen onze sprekers of het publiek wel zat te wachten op een (digitale) lezing, in een tijd dat we allemaal aan het thuiswerken waren, voor de kinderen moesten zorgen en overspoeld werden door corona-updates. Het antwoord was ‘ja’. Juist in een tijd dat je wereld kleiner wordt, is er een sterke behoefte aan prikkels. Verrassende inzichten, gesprekken die je aan het denken zetten, inzichten die vragen oproepen. Of gewoon de oproep om naar buiten te gaan en weersfenomenen te fotograferen, zoals we aan de deelnemers van de Weerchallenge vroegen. Het enthousiasme dat we terugkregen van publiek en wetenschappers was een enorme motivatie.
ONLINE INTERACTIE
Het merendeel van ons programma namen we al op en was direct thuis te volgen via een livestream. Wat dat betreft leek de overgang naar een (bijna) volledig online programma niet heel groot. Toch moesten daar scherpe keuzes gemaakt worden. Gebruik je Vimeo of YouTube? Hoeveel camera’s hebben we nodig? En hoe zorg je dat het publiek op een makkelijke manier vragen kan blijven stellen? We zijn heel blij dat ons publiek zich in de chat roert. Kijkers reageren niet alleen op de wetenschappers, maar ook op elkaar, wat in de zaal toch net wat moeilijker is. Die onderlinge interactie inspireert ons weer verder te denken over hoe we de discussie in de zaal straks nog beter op gang kunnen krijgen. Hoe schep je de voorwaarden voor een prikkelende uitwisseling van ideeën?
HET COLLECTIEVE BREIN
Een van de leukste onderdelen van mijn werk als programmamaker zijn de lunches met collega’s. Het moment van de dag dat alle onderwerpen de revue passeren: discussies over de actualiteit, het delen van leestips en de laatste modetrends, het analyseren van documentaires en natuurlijk het maken van de slechtste grappen. Die momenten zijn niet alleen belangrijk voor mijn werkplezier maar leiden ook vaak tot programma-ideeën.
Ik sta er nog steeds van versteld hoe we die wisselwerking in de huidige situatie met elkaar op een andere manier weten in te vullen. Van reflectieve sessies waarin we het vak van programmamaker uitdiepen tot online thuiskookworkshops: ook op afstand lukt het om ons collectieve brein wakker te houden.
Ik denk niet dat wij hierin uniek zijn, maar het maakt onze prestatie niet minder bewonderenswaardig. Bijvoorbeeld als ik erover nadenk hoe onze stagiairs het de afgelopen twee seizoenen hebben gedaan. Stagelopen vanuit huis is een heel andere ervaring dan stagelopen op kantoor. Het maakt me trots dat we er met elkaar een leerzame tijd van weten te maken. Hetzelfde kan ik zeggen over Tessa, onze nieuwe collega die in het najaar van 2020 is begonnen. We hebben elkaar nauwelijks live gezien, maar dat heeft haar niet belemmerd een vliegende start te maken, met een aantal prachtige podcasts tot resultaat.
VOORUITKIJKEN
Is het coronajaar een jaar om snel te vergeten? Nee, dat denk ik niet. De afgelopen periode toont juist de kracht van het team, wat we doen en hoe we het doen. De nieuwe wegen die we noodgedwongen zijn ingeslagen bieden perspectief voor de toekomst. Voor corona kwam het steeds regelmatiger voor dat we ‘nee’ moesten verkopen aan de deur omdat de zalen vol zaten. We weten nu dat thuis meekijken een volwaardig alternatief is. Het is niet meer alleen kijken, maar meedoen. En het bieden van prikkelende ideeën, inzichten en verhalen? Dat blijven we doen.
