The next generation
De afgelopen zes weken gingen we in de serie 'The Next Generation' op zoek naar antwoorden op de vraag wat een duurzame wereld is en naar de volgende generatie oplossingen om deze te bereiken. Er zijn gelukkig wel verdragen en regels, maar die blijken niet voldoende. Meerdere malen kwam gedragsverandering als oplossing naar voren, 'nudging' als manier om de groene keus, de makkelijke keus te maken. Maar ook landbouw bedrijven met in achtneming van de natuurlijke cycli om de wereld te voeden zonder het oerwoud te kappen. De zevende bijeenkomst draaide om de andere betekenis van 'next generation': de toekomstige generaties. Tijdens het Lagerhuisdebat gaven eerst drie inleiders hun input, daarna barstte de discussie met het publiek los.
Arm en rijk
Nederlandse jongerenvertegenwoordiger bij de Verenigde Naties, Ralien Bekkers, bijt het spits af met een uitleg over de discount rate die economen hanteren. Zij hechten meer waarde aan zaken in het heden dan in de toekomst. Als iets niet meer nieuw is vermindert het snel in waarde, denk hierbij aan een auto. Door deze manier van denken, en dat geldt voor bedrijven, landen en individuen, is het niet in jouw belang om na te denken over toekomstige generaties. Bekkers deelt haar ervaringen: in de VN wordt onderscheid gemaakt tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden. Armere landen hoeven minder bij te dragen, zij hebben immers minder vervuild in het verleden, en moeten zich nog ontwikkelen. Maar waar ligt deze grens tussen arm en rijk? China, Brazilië en India zijn inmiddels grote vervuilers. Deze tweedeling houdt de VN in het verleden. Daarom willen jongerenvertegenwoordigers, zoals Bekkers dit doorbreken. Afspraken moeten niet worden gemaakt op basis van het verleden, maar voor een gezamenlijke toekomst. Maar hoe hou je het eerlijk?
Wij en zij
Tijdens de discussie in de zaal kwam het rechtvaardigheidsgevoel vaak ter sprake. De ideeën waarbij onderscheid tussen mensen of bevolkingsgroepen wordt gemaakt, waren niet populair. Dus liever geen belasting op vlees, want mannen hebben meer voedsel nodig en worden zo achtergesteld. Ook de stelling: 'Ieder Chinees gezin moet eerst een zonnecollector kopen voordat ze een auto mogen aanschaffen', viel niet in goede aarde. Zijn Chinezen meer verantwoordelijk voor een duurzame wereld dan anderen? In de zaal werd genoemd dat de drempel om onverantwoord te consumeren niet alleen voor de arme, maar voor iedereen op een gelijke manier manier omhoog moet.
Cyclisch denken
Prof. dr. Herman Wijffels noemt het een beschavingsproject. Met de vraag hoe we naar een duurzame wereld gaan, stellen we onszelf ook de vraag op wat voor plek wij staan t.o.v. natuurlijke kringlopen. Met onze huidige behoeften passen wij niet op deze planeet. Destructie van onze omgeving heeft eerder op kleine schaal plaatsgevonden, maar nooit op wereldniveau. Wijffels benadrukt het belang van cyclisch denken: het efficient gebruik maken van bestaande bronnen en het ontwikkelen van duurzame nieuwe bronnen. Dit is volgens hem geen kwestie van kunnen maar van willen.
Een nieuwe manier van denken
Wat houdt ons tegen? Prof. dr. Marcus Düwell stelt dat de traditionele moraal draait om het fatsoenlijk omgaan met jezelf en je directe omgeving. Dit werkt als bij een hotelkamer: die laat je op dezelfde manier achter als je toen je er in trok. Omdat je dat hebt afgesproken met de hoteleigenaar, maar denk je ook aan degene die na jou komt? Bij het bewonen van de aarde is het nu wel noodzakelijk om dat te doen. Deze abstracte vorm van gedragsverandering moet volgens Düwell geïnstitutionaliseerd worden. Zo was er in Hongarije lange tijd een ombudsman voor toekomstige generaties die alle wetgeving toetste op duurzaamheid en de belangen van toekomstige generaties.
Uitgesproken meningen
In het Lagerhuisdebat kwamen stellingen voorbij waar de zaalbezoekers op konden reageren. Gedragsveranderingen door GTST-acteurs als rolmodel of liever wachten tot technologie het voor ons oplost? Via debat komen in ieder geval de argumenten voor en tegen goed naar boven. Iedereen in de zaal was het er over eens dat het beschermen van belangen van toekomstige generaties belangrijk is, maar hóe dat moet daarover was men verdeeld. Opvallend is de enorme weerstand tegen 'moeten', regels zouden niet werken. De debatleider merkte hierna fijntjes op dat de schoolplicht en de verkeersregels toch heel effectief zijn. Tevens was een meerderheid in zaal tegen het 'de vervuiler betaalt'-principe. Dat zou een legitimatie zijn voor mensen die het kunnen betalen om lekker te doen wat ze willen. Dus, Nederlandse politici: u bent gewaarschuwd. Om het publiek mee te krijgen zal die valkuil vermeden moeten worden. De weg naar een duurzame toekomst leidt in ieder geval niet via betutteling. Het blijft lastig, er is duidelijk geen 'one-size-fits-all' methode, maar debat en dialoog zorgt in ieder geval voor bewustwording. Een eerste stap in ons beschavingsproject.
Volgende week de laatste lezing in deze reeks, wetenschapshistoricus en reisverslaggever Redmond O'Hanlon over liefde voor de natuur. Kunnen tv-programma's bijdragen aan de bewustwording omtrent duurzaamheid? Kom ook naar 'Duurzame Helden'.
