Een miljoen jongvolwassenen (tussen de 18 en 35 jaar) hebben weleens te maken met ernstige betalingsproblemen, blijkt uit cijfers van het Nibud. Schulden gaan je niet in de koude kleren zitten. Onderwijsinstanties merken dat studenten er last van hebben: zij krijgen stress, missen lessen en moeten soms zelfs school verlaten. Mbo- en hbo-scholen nemen daarom maatregelen, blijkt uit een rondgang langs de scholen door de NOS. "De problemen beginnen vaak als ze 18 worden", zegt woordvoerder Frans Roozen van het Albeda College in Rotterdam. "Dan zijn ze ineens verantwoordelijk voor hun zorgverzekering, studiefinanciering en eventuele toeslagen. Het gemak waarmee je een lening aanvraagt bij DUO: voor je het weet, leen je geld." Daarnaast zijn er nog de verleidingen van het online shoppen, een digitale bestelling is zo geplaatst. De scholen proberen de jongeren een beetje op te voeden. De Hanzehogeschool start komend studiejaar de cursus 'Omgaan met Geld'. Windesheim Zwolle heeft sinds een paar maanden een financieel spreekuur en InHolland Den Haag begon dit jaar het project 'Financieel Slim Studeren'. Op alle mbo's in Amsterdam lopen al jaren schuldhulpverleners rond. Het ROC van Twente pakte het creatief aan: zij organiseerde vorig jaar een theatervoorstelling rondom het thema, een tweede volgt dit jaar.
Eerder dit jaar deed Marco Florijn, voorzitter van de branchevereniging voor schuldhulpverlening, een oproep aan mbo's, hbo's en universiteiten om financieel adviseurs aan te stellen. Daar is dus gehoor aan gegeven, voor zover men daar al niet mee bezig was. Hoe het met de universiteiten is gesteld staat niet in het artikel. Een korte zoektocht laat zien dat aan de Universiteit Utrecht daar geen specifieke aandacht voor is. En dat terwijl drie op de vier studenten inmiddels een studieschuld hebben. Gemiddeld bedraagt die zo'n 15 duizend euro. Het Centraal Planbureau sprak eerder de verwachting uit dat dit bedrag fors gaat stijgen als gevolg van het in september 2015 ingevoerde leenstelsel. Dat betekent dat een groot deel van de jongeren na hun opleiding de arbeidsmarkt en woningmarkt betreedt met een schuld. Voormalige studenten zijn de Nederlandse staat gezamenlijk nog 11,2 miljard euro schuldig. Geen goede uitgangspositie.
Eenmaal in de schulden...
Als we niet alleen naar de jongvolwassenen kijken, maar naar heel Nederland, zien we dat de situatie niet veel florissanter is. Lector Schulden en Incasso dr. Nadja Jungmann (HU) legt in haar lezing 'Eigen schuld?' uit hoe wijdverspreid het probleem is. Een derde van de Nederlandse huishoudens heeft betalingsachterstanden, en bijna één op de vijf heeft problematische schulden. Wanneer je eenmaal in de schulden zit is het heel moeilijk om eruit te komen. Ten eerste door de bureaucratie: de wetten en regels rondom schulden kunnen verstikkend werken. Daarnaast doet het hebben van schulden iets met je brein: door de stress kan je geen verstandige keuzes maken. Jungmann pleit dan ook voor een grondige revisie van de schuldhulpverlening, want hoe het systeem nu is ingericht vergroot het de stress alleen maar. Haar verhaal laat zien dat ook hier voorkomen in plaats van genezen van groot belang is. Hoe meer mensen - jong en oud - schuldbewust zijn, hoe beter. Misschien geen gek idee om bij elke universitaire student in het eerste jaar daarom ook een cursus 'Hoe blijf ik uit de schulden?' in het curriculum te schuiven...