In de NRC bespraken historici prof. Beatrice de Graaf, dr. Geerten Waling en dr. Martin Bossenbroek de vraag of we kunnen leren van de geschiedenis. Kan je verschillende tijdperken zo gemakkelijk over een kam scheren? De drie historici wijzen erop dat verschillen vaak over het hoofd worden gezien. Een simplistische vergelijking zoals die met de jaren '30 heeft vaak een doel. Zo gaat er dreiging vanuit en spiegelt ze Wilders, Le Pen of Erdogan impliciet met de volksmenners uit het Interbellum. “Met elke historische vergelijking maak je een politieke keuze,” aldus Waling.
Maar De Graaf stelt dat we wel degelijk kunnen leren van de geschiedenis: „Ook in de geschiedenis is er een lerend vermogen.” Vergelijken kan en mag stelt De Graaf “als je het maar ambachtelijk doet: accuraat, met vermijden van simplistische verbanden als 'de jaren 30 zijn een voorbode van nu." Emeritus hoogleraar Maarten van Rossem sprak bij Studium Generale over de lessen die we kunnen trekken uit het verleden en is pessimistischer. Volgens Van Rossem heb je het mis, als je denkt dat we van de geschiedenis kunnen leren. “U wordt er geen cent wijzer van, nul komma nul.” Bekijk zijn lezing 'Geschiedenis voor straks'.
Dat de geschiedenis altijd het heden beïnvloedt lijdt geen twijfel. Welk verhaal historici, politici of media vertellen over toen, is vaak onderdeel van een machtstrijd, zeker als het gaat over gevoelige onderwerpen. 5 april start bij Studium Generale de serie 'Duister verleden'. Wetenschappers gaan dan in op een aantal van Nederlands zwarte bladzijden: Srebrenica, de Holocaust en hoe we die herinneren, Nederlands-Indië en het koloniale verleden. Bekijk het hele programma.
