“De universiteit is geen bedrijf.”
“De extreme hiërarchie aan de universiteit faciliteert sociale onveiligheid.”
“Wetenschappers kunnen en moeten protesteren.”
Dit zijn slechts drie prikkelende stellingen uit het pamflet dat prof. Ingrid Robeyns, prof. Rens Bod en prof. Remco Breuker recent publiceerden. Hoewel deze drie wetenschappers de auteurs zijn van het boek ’40 stellingen over de wetenschap’, kwam de inhoud tot stand met input van vele andere collega’s uit allerlei disciplines. Vrijwel iedereen is het erover eens dat het anders moet. Wat moet er dan anders? Het hele systeem van wetenschap bedrijven en onderwijs geven, van financieringsstromen tot publicatie- en werkdruk. De recente coronacrisis heeft de teloorgang en de kwetsbaarheid van het systeem nog eens extra blootgelegd.
Stellingen
De stellingen zijn gevoed door jarenlange discussie in allerlei settings. Dit leidde eerder al tot WOinActie, het platform van universitaire medewerkers en studenten dat ontstond na de petitie die Rens Bod in 2017 aanbood aan het parlement, om te protesteren tegen verdere bezuiniging op het wetenschappelijk onderwijs. WOinActie heeft veel bereikt. Door structurele problemen te benoemen, door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap duidelijk te maken dat het zo niet langer kan, door collectief aangifte te doen bij de arbeids- inspectie, en bovenal door wetenschappers samen te brengen.
Kritiek van alle tijden
Wat de drie auteurs in het pamflet betogen is niet nieuw. Zij en collega's waarschuwen al jaren voor de vercommercialisering van de universiteit, het uitblijven van financiering voor onderzoek en perverse prikkels. Neem bijvoorbeeld wetenschapsfilosoof dr. Sarah de Rijcke die in haar lezing ‘Ranking en rangorde’ schijnexactheid aan de kaak stelt. Steeds vaker worden kwantitatieve methoden gebruikt om kwaliteit van onderzoek te analyseren. Zo zijn er databanken, de zogenaamde citatie-indexen, waarin wetenschappelijke literatuur en verwijzingen worden verzameld. Universiteits-rankings die mede hierop worden gebaseerd, worden een maat voor kwaliteit. Maar welke aannames gaan er achter schuil? Misschien leidt 'ranking' wel tot opportunisme. Is dat verenigbaar met een wetenschappelijke attitude?
Waarde van Wetenschap
In 2015 publiceerde Studium Generale het boek ‘Waarde van Wetenschap’ - een veelzijdige kettingreactie over de waarde van wetenschap volgens onze universiteitshoogleraren. Prof. dr. Herman Philipse schrijft bijvoorbeeld over de risico's van bezuinigingen op hoger onderwijs. Lees het boek online.
Opening Academisch Jaar
Vandaag, 31 augustus 2020, is ook de opening van het Academisch Jaar. Een dag waarop de UU reflecteert op haar functie in de maatschappij en naar de toekomst kijkt. Deze keer interviewt programmamaker Erwin Maas UU-alumnus Feike Sijbesma. Hij transformeerde chemiereus DSM tot het duurzaamste bedrijf in de sector. Volgens hem is de coronoacrisis de perfecte tijd voor een volledige reset van onze samenleving. Hoe gaan we dat doen? En welke verantwoordelijkheid hebben het bedrijfsleven en de universiteit? Je kunt vanavond meekijken op onze site vanaf 19.30. Voor meer informatie kun je terecht op het agenda-item 'De grote reset'.
