Bullshit valt in de prijzen

De Ig Nobelprijs voor de Vrede werd uitgereikt aan vijf filosofen die het artikel 'On the reception and detection of pseudo-profound bullshit'schreven. Ze legden voor hun onderzoek een kleine driehonderd Canadese studenten wat oneliners voor, die zij een cijfer moesten geven op een schaal van diepgang van 1 tot 5. De oneliners waren afkomstig uit de 'New Age Bullshit Generator', die diepzinnig klinkende zinnen maakt van willekeurige woorden. Het gemiddelde van de studenten lag iets hoger dan 2.5. De conclusie van de filosofen is dat veel mensen slecht zijn in het ontmaskeren van bullshit en dus diepgang zien in zinnen die eigenlijk niets betekenen. Best zorgwekkend, want ook in de politiek, marketing en zelfs de academische wereld wordt een flinke portie vaagheid en retoriek gegenereerd. Wat gebeurt er als we zin en onzin niet meer van elkaar kunnen scheiden? Welke maatschappelijke consequenties kan dit hebben?

De Ig Nobelprijs voor de Psychologie sloot mooi aan op het thema onzin. Deze prijs ging namelijk naar een internationaal team dat onderzoek deed naar leugens. Ze vroegen aan duizend mensen hoe vaak ze hadden gelogen in verschillende levensfasen. Hieruit bleek dat vooral mensen tussen de 18 en 29 niet te vertrouwen zijn. Maar wat is eigenlijk erger? Liegen terwijl je de waarheid kent, of onwetend in bullshit geloven? Eerder spraken prof. dr. Maarten van Buuren en prof. dr. Hans Achterhuis in een lezing over de leugen in filosofie en theologie. In de bijbel staat dat niemand een valse getuigenis mag afleggen, maar tegenwoordig wordt de bijbel vaak als bullshit afgeschreven. Volgens van Buren heiligt het doel de middelen. Liegen is oké, zolang je er maar beter van wordt.

De Ig prijs voor Biologie werd gedeeld door twee Britten, die ongeveer hetzelfde idee hadden: tijdelijk leven als een dier. Foster heeft geleefd als een das, hert, otter, vos en vogel en Thwaites maakte protheses die hem lieten bewegen als een geit. Ook de al overleden Ahmed Shakif scoorde goed met een dierenexperiment. Hij onderzocht welk ondergoed het best geschikt was voor het seksleven van ratten. Katoen en wol doen niets af aan de bedprestaties van de dieren, maar polyester zou leiden tot “significant lagere seksuele activiteit.”

Wat is het nut van dit soort lachwekkend onderzoek? Heeft het wel nut? Volgens Ig Nobelprijswinnaar Kees Moeliker wel. Bekijk zijn lezing Onwaarschijnlijk onderzoek: eerst lachen, dan denken